Een Kerstkind wordt geboren

Kerstmis 25 december 1900, het is zacht weer. Buiten is het zelfs boven de tien graden. Binnen brandt de houtkachel op een laag pitje om hout te sparen. In de eenvoudige arbeiders woning ligt Marie in de slaapkamer in bed. Het is eerste kerstdag, de dag van de geboorte van Jezus. Hoe bijzonder is het dat de bevalling vannacht heeft ingezet. Ook bij haar zal vandaag een kindje worden geboren. Marie maakt zich zorgen, de pijn lijkt erger te zijn dan bij andere bevallingen. Hopelijk blijft het kindje leven.
De vroedvrouw is net gekomen, gelukkig, dan hoeft ze het niet alleen te doen. In de middag wordt er een dochter geboren. Een pracht kind om te zien, echt een Kerstkind. Marie is ontroerd en blij dat alles is goed gegaan. Gelukkig, de baby is gezond ook al lijkt ze heel tenger. Doortje is haar naam.

Nooit meer naar school

Het is winter 1910. Doortje is net met Kerstmis tien jaar geworden. Ze krijgt te horen dat ze niet meer naar school mag. Haar moeder is ziek, heel erg ziek, de dokter noemt het de tering. Moeder is al langer niet goed in orde, ze heeft het benauwd en kan bijna niets meer. Hoeveel Doortje ook in de huishouding doet om haar moeder te ontlasten, moeder wordt niet beter. Vader wil niet meer naast moeder slapen, daarom ligt zij elke nacht naast haar moeder. Moeder is ’s nachts angstig, ze wil niet alleen slapen, bang dat ze zal stikken.

Zachtjes huilend ligt Doortje naast haar in bed. De boodschap die ze vandaag kreeg vindt ze vreselijk: niet meer naar school! Dat is juist het liefste dat ze doet. Ze wil onderwijzeres worden, al een paar jaar verheugd ze zich daar op. Ze heeft zo goed haar best gedaan dat ze de beste van de klas is. Ondanks alle drukke werkzaamheden thuis vond Doortje elke dag weer tijd om te leren. Leren was juist haar lust en haar leven.

Met tien jaar al moeder

Zo was de jeugd van mijn Oma. Haar moeder stierf toen ze tien jaar was. Dat betekende niet meer naar school en zorgen voor haar jongere broer en zusjes. Van jongs af aan een echte moeder. Ze leerde mijn Opa kennen toen ze zeventien was. Hij was negentien en net met zijn moeder uit Duitsland teruggekomen. Zijn vader was een paar jaar daarvoor gestorven en mijn Opa zorgde op zijn zestiende al financieel voor hun gezin. Hij was een harde werker, zijn hele leven lang. Stond voor iedereen meteen klaar als men hulp nodig had. Niets was hem teveel.

Ook al word je moeder doordat je een kind baart,
dan ben je niet per definitie de moeder zoals het kind zou wensen.Mijn Oma was negentien toen ze met mijn Opa trouwde. Samen kregen ze achttien kinderen. Dat was in een tijd dat condooms of de pil nog niet bekend waren. Alle kinderen zijn liefdevol ontvangen en hebben stuk voor stuk een fijne jeugd gehad. Wanneer meneer Pastoor kwam om kleren voor het gezin te brengen, werd hij de deur uitgezet. Oma en Opa zorgden in alle opzichten zelf voor hun kinderen. Gruwden van de zogenaamde liefdadigheid. Hoe moeilijk ze het soms ook hadden, alle kinderen mochten studeren als ze dat wilden. En dat hebben ze ook gedaan, ieder mocht worden wat hij of zij wilde.

Moeten trouwen

Mijn Opa deed de was en hield daardoor bij wanneer de meisjes, er waren er twaalf, ongesteld waren. Wanneer hij merkte dat er geen verband van één van hen in de was zat, dan riep hij de dochter bij zich. En op de vraag hoe dat kwam, was het antwoord een paar keer dat ze zwanger was. Zo ook bij mijn moeder.
Er werd even gemopperd, maar meteen werd er aangepakt. Er werd woonruimte gezocht, geschilderd, behangen en ingericht. De bruiloft werd gepland en een groot feest gehouden. En binnen een maand was het jonge paar op zichzelf, zodat ze zich konden voorbereiden op het jonge gezinnetje. Geen verwijt, geen problemen, ieder kon gedegen en goed beginnen.

Een echte Oermoeder

Mijn Oma was een hele wijze vrouw, zei altijd: zoveel mensen, zoveel meningen. Het was haar antwoord als ik iemand niet begreep. Als kind vond ik dit antwoord niet voldoende en probeerde er dan achter te komen wat iemand dreef om zo anders te denken. Het bracht me dat ik op een gegeven moment begreep: zoveel mensen, zoveel meningen!

Mijn Opa leerde ons trots op onszelf te zijn. Ik kon nogal eens gebukt gaan onder allerlei dingen waar ik over nadacht en onder mijn helderziende gaven. Ik was als kind heel serieus. Mijn spel was anderen kinderen leren wat ik zelf net had ontdekt. Het liefste las ik de encyclopedie, omdat daar zoveel interessante onderwerpen in stonden.
Wanneer mijn Opa me dan zo nadenkend gebogen zag lopen, gaf hij een klopje tussen mijn schouders en zei: ‘Schouders naar achteren, borst vooruit en loop als een koningin. Wees trots op jezelf en heb respect voor jezelf!’ Nog steeds helpt me dit, als ik het soms even moeilijk heb dan herinner ik mezelf aan de wijze woorden van mijn Opa.

Een eigen karakter en zienswijze

Mijn moeder was een schat van een vrouw. Alleen zag ik dat vaak niet toen ik nog heel jong was. Ik leerde haar pas echt kennen toen ik dertien was. Ik schreef al eerder over haar, dat kun je hier lezen.

Iedere moeder heeft een eigen karakter en zienswijze over het moederschap. Ook al word je moeder doordat je een kind baart, dan ben je niet per definitie de moeder zoals het kind zou wensen. Vanaf achttien jaar wordt het kind als volwassene beschouwd. Wanneer ik iemand op zijn veertigste of ouder op zijn of haar moeder hoor afgeven, dan kan ik dat niet begrijpen. Je hebt vanaf dat je de deur bent uitgegaan de kans gekregen om jezelf op te voeden, precies zoals jij wilt zijn. Wanneer je op die leeftijd anders in het leven wilt staan of wilt zijn, dan is het onmogelijk dat je moeder daarvan nog de schuld is.

Een ode brengen aan je moeder?!

Hoe je moeder ook is of hoe je haar had gewenst, neem van mij aan dat iedere moeder doet zoals ze denkt dat het beste voor je is. Vandaar één dag in het jaar haar eren en aandacht geven lijkt me toch niet teveel gevraagd.
Je kunt ook het volgende doen: een Ode brengen aan je Moeder. Een ode is een gedicht of een verhaal, een eerbetoon voor wat iemand voor je heeft gedaan. Wil jij een ode brengen aan je moeder? Vertellen hoe je haar hebt beleefd. Of wil je vertellen hoe je je moederschap ervaart? Mischien heb je een mooi gedicht voor je moeder, zelf gemaakt of ergens gelezen.

Zondag 11 mei a.s. breng ik in het programma Zielentaal een Ode aan alle Moeders. Ik lees voor wat jij over of aan je moeder wilt vertellen. Wil je dat doen? Stuur het dan uiterlijk zondag 11 mei a.s. vóór 19.00 uur naar daisha@radiomerlijn.nl (Te beluisteren via www.radiomerlijn.nl om 21.30 uur of nog de hele week bij ‘Gemist’ onder Zielentaal.)

Ik zie je inzending graag tegemoet!
Lieve groet,
Daisha