Het is nog niet zo lang geleden dat vrouwen werden onderdrukt en ondergeschikt gemaakt aan de mannen. Gelukkig is dat nu anders. Hoezo anders? Zul je misschien denken. Er is nog steeds een glazen plafond (minder carrière mogelijkheden voor vrouwen) in veel bedrijven en er zijn nog zoveel vrouwen die nog niet geëmancipeerd zijn, zelfs in Nederland. Het grote verschil is dat de vrijheid en gelijkwaardigheid van de vrouw nu per wet geregeld is. Vroeger was het de wet dat vrouwen niets te vertellen hadden. Is de strijd daarmee gestreden? Nee, en dat zal ook niet gebeuren, maar de vrouw heeft nu de wet achter zich. Waar gelijkwaardigheid is, wordt gestreden.

Toch merk ik dat sommige vrouwen nog reageren vanuit de rol van de onderdrukte. En dat maakt dat een woordenwisseling snel uit de hand kan lopen.

Het ligt niet aan mij, maar aan hem…

J. een pittige dame, mailt me: ‘Ik ben er van bewust dat de verandering (nu zit ik aan het hoofd van de tafel) zijn tijd nodig heeft. Maar wat heeft een tafelschikking zin wanneer mijn man mijn ouderlijk gezag onderuit haalt? Laat ik een voorbeeld geven wanneer dit gebeurd.
Wanneer ik met één van de oudste kinderen in een heftige woordenwisseling ben verwikkeld, vermaant mijn man ons beiden te stoppen. (i.p.v. achter mij te staan) In deze woordenwisseling proberen de jongens, door te oordelen over mijn handelen, boven mij te staan. Wat ik niet pik. Ook geeft mijn man openlijk zijn mening in het bijzijn van de kinderen over de besluiten die ik genomen heb. (Natuurlijk mag hij een mening over mij hebben, maar geef dat alsjeblieft niet in het bijzijn van de kinderen!) Ik weet niet hoe lang ik dit volhoud. En of ons huwelijk nog langer kan bestaan. Ik weet ook niet meer wat te doen!’

Mijn Oma was een verstandige vrouw. Wanneer één van haar kinderen ruzie had met de partner en daar bij haar over klaagde dan zei ze: ‘Waar twee kijven, hebben twee schuld.’ Ze ging er dan niet op in wat men aan haar vertelde, maar omzeilde het door een wijs verhaal te vertellen. Zo leerde ik al jong dat je het verhaal altijd van beide kanten moet horen, voordat je een advies kan geven. Laat staan dat je er over oordeelt.

Een eigen bedrijf

In de lijn van vorige generaties, aan mijn vaderskant, zijn er altijd voorouders geweest die een eigen bedrijf hadden. De ene keer een boer met veeteelt, dan weer landbouw, een steenfabriek, een bakker, een groenteboer, supermarkten, etc. Het is zelfs na te gaan tot de Spaanse kapitein die in de tachtigjarige oorlog (in 1643) naar Nederland kwam om het gezag te handhaven. Hij werd echter stapelverliefd op een roodharige boerendeerne en besloot daartoe uit het leger te stappen. En ging meehelpen op de boerderij, had daar op een gegeven moment de leiding. (Een boek hierover ligt al vanaf 2006 te wachten om door mij afgemaakt te worden.)

Zeker vroeger was het van belang om in het eigen bedrijf vrouw en kinderen te laten meewerken. Dat scheelde knechten, nu zeggen we medewerkers, dat scheelde geld. Wanneer je mensen hard nodig hebt om het hoofd boven water te houden dan is je handelswijze anders dan als mensen afhankelijk van je zijn. Het zou niet mogen, maar zo zit de mens nu eenmaal in elkaar.
Dus de man stelde zijn vrouw gelijk aan zichzelf. Er werd van beiden hetzelfde verwacht: hard werken en het bedrijf was nummer één. Daarna kwam pas het gezin. Zo leerde je al als kind je te schikken in de situatie, ofwel je ondergeschikt te maken aan de klant. De klant was en is immers koning en jij bent de dienaar.

De man haalde het niet in zijn hoofd om zijn vrouw te negeren of te onderdrukken. Daarbij kwam het ook niet in hem op, omdat het al generaties lang gewoon was dat de vrouw gelijkwaardig was/is.

Slaven en knechten

Oorspronkelijk is iedereen een zelfstandige geweest, maar dan moet je teruggaan tot ver voor onze jaartelling. Immers ieder gezin moest door de jacht of door op zoek te gaan naar voedsel in de natuur in zijn eigen onderhoud voorzien. Echter, op een gegeven moment – toen de mens zich op één bepaalde plaats ging vestigen – kwamen er knechten. En de volgende oerdrift in de mens kwam naar boven: jij bent afhankelijk van mij, dan mag ik je onderdrukken. En net zo behandelen als ik dat wil, je hebt maar naar mij te luisteren! (Deze oerdrift was eerst gericht naar de natuur. En misschien in de huidige tijd nog wel.)

Knechten werden op een gegeven moment als slaven behandeld. Het gezin was afhankelijk van zo’n knecht, de kostwinner van het gezin. De man reageerde de ondergaande vernederingen vaak thuis af op het gezin. Vrouw en kinderen waren dan de dupe van geweld en onderdrukking. (Als je je afhankelijk voelt van anderen kan het zijn dat je jezelf vernedert, onderdrukt of kastijdt.)

Bij mijn moederskant was de lijn afwisselend zelfstandig en loondienst. Wanneer je een lijn van voorouders hebt die knecht c.q. medewerker waren, dan kan het zijn dat in je genen nog steeds die oerdrift zit, te weten: ‘ik heb het hier voor het zeggen, je hebt maar naar mij te luisteren’.

Twee kapiteins op een schip

Hebben beide partners generaties lang voorouders gehad die knecht c.q. medewerker waren, dan zijn ze in de huidige tijd al gauw ‘twee kapiteins op een schip’. Ofwel beiden laten thuis (dus in het gezin) zich niets zeggen. Kinderen zetten een dergelijke lijn voort. Immers het zit ook in hun genen. Gelukkig niet alle kinderen. Oude zielen hebben in hun vorige levens ervaren dat deze wijze van handelen niets oplost. Een onverzettelijke opstelling zorgt ervoor dat men eindeloos blijft discussiëren.

En dan krijg je deze situatie, zie de mail hierboven: ‘Wanneer ik met één van de oudste kinderen in een heftige woordenwisseling ben verwikkeld, vermaant mijn man ons beide te stoppen.’ Ofwel de man behandelt zijn vrouw als een ruziënd kind.

En vervolgens:  ‘Natuurlijk mag hij een mening over mij hebben, maar geef dat alsjeblieft niet in het bijzijn van de kinderen!’ De vrouw bepaalt hier wanneer de man wel of niet wat mag zeggen. Ofwel de man wordt behandeld als een lastig kind.

Er is nog steeds hoop

Naar aanleiding van deze zinnen: ‘En of ons huwelijk nog langer kan bestaan. Ik weet ook niet meer wat te doen!’ het volgende. Zo kan inderdaad het huwelijk niet langer bestaan. Zowel man als vrouw kunnen het beste ontdekken hoe ze weer man en vrouw kunnen zijn, gelijkwaardige partners. En niet een kind van de kinderen. Wanneer je als een volwassene handelt, dan ga je een gesprek aan en geen ruzie.

Er is nog steeds hoop dat het goed kan komen. Immers J. stelt: ‘Ik weet ook niet meer wat te doen!’ Dus J. doordat je er nog steeds wat aan wilt doen kan het goedkomen. Soms is iets doen, juist niets doen. Door bijvoorbeeld de oerdrift van onderdrukking niet verder op je kinderen (of man) te projecteren c.q. uit te leven. (En je man idem dito.) Juist als het kind in opstand komt, dient de ouder rustig te blijven.

Kinderen doen hun ouders na, dus ga kijken of jij en je man af en toe ruzie hebben waar de kinderen bij zijn. En wie heeft dan het laatste woord? Wie bepaalt dat de ruzie stopt? Is dat je man, door weg te lopen of door niets meer te zeggen? Dan zal ook je zoon het laatste woord willen hebben en gaat dan net zolang door totdat hij dit krijgt. Zonen doen meestal hun vader na, meisjes hun moeder.

Lieve groet,
Daisha

P.s.: Heb je vragen hierover of andere? In Vragenuur, en dat is elke eerste dinsdag van de maand, beantwoord ik vragen, ook over Keukentafel Psychologie. Je kunt dit daarna nog de hele week bij ‘Gemist’ beluisteren: Daisha Live via internet zender Radio Merlijn www.radiomerlijn.nl
Stuur je vraag met voornaam en geboortedatum van de betrokken personen naar daisha@radiomerlijn.nl  En op de eerste dinsdag van de maand wordt deze dan in het programma beantwoord – zonder dat ik je naam of geboortedatum zeg, dus privacy is verzekerd!

Wil je automatisch op de hoogte blijven van nieuwe artikelen over Keukentafelpsychologie? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.