Hoe ga je om met verdriet? Is het mogelijk om hiermee om te gaan?
Iedereen heeft te maken met verdriet, hoe klein of volwassen je ook bent. Het verlies van een dierbare of een bericht zoals de Koninklijke familie te horen kreeg over Prins Johan Friso. Verdriet door scheiding of deze door jezelf is gekozen of doordat de ander je verlaat, het verdriet wordt er niet minder om. Te horen krijgen dat je ernstig ziek bent of dat je niet meer lang te leven hebt. Verdriet kent vele vormen.

Is het verdriet minder als je van tevoren weet dat het staat te gebeuren? Uit ervaring weet ik dat het niets uitmaakt. In mijn boek ‘Stilte… geboren in stilte’ schrijf ik over het overlijden van mijn man Ferdi. Ik wist ruim twee jaar daarvoor dat dit zou gebeuren, zelfs de details van waar en hoe had ik gezien. (Helaas is dat de negatieve kant van helderziendheid.) Ik probeerde te voorkomen dat het zou gebeuren, maar van kinds af aan weet ik dat dit niet kan. Toch probeerde ik het, tegen beter weten in…

Het moment dat Ferdi overleed was ik radeloos, kwaad en vooral heel erg verdrietig. Ferdi overleed in Thailand aan een plotselinge hartstilstand. Ze hebben hem bijna een uur lang gereanimeerd, maar zijn hersenen hadden lange tijd niet genoeg zuurstof gekregen en zouden nimmer meer herstellen. Hij leefde doordat apparaten hem in leven hielden. Na een paar uur kwam de specialist bij me en vroeg of hij de apparatuur uit mocht zetten. Radeloos gilde ik hem toe: Nee!
Even later kwamen er politiemensen binnen die foto’s van Ferdi en mij gingen maken. Er werd me op dat moment niet gezegd waarom en ik foeterde dan ook vreselijk. Ik weet niet meer wat ik allemaal uit radeloosheid en kwaadheid heb gezegd. Maar het zal niet veel fraais zijn geweest. Later bleek dat het ziekenhuis niet beschuldigd wilde worden voor moord of nalatigheid.

Na uren zo naar Ferdi te hebben gekeken, besefte ik dat hij eigenlijk niet meer leefde. Ik ben bij hem in bed gekropen, tegen hem aan gaan liggen, maar ik voelde dat zijn Ziel al ergens anders was. De specialist kwam weer vragen of hij de apparatuur uit mocht zetten. Sowieso kon Ferdi niet in het ziekenhuis blijven, omdat medisch gezien er geen herstel meer mogelijk was. Uiteindelijk gaf ik toestemming om de apparatuur uit te zetten. Dit is de meest moeilijke beslissing van mijn leven geweest. Ik weet dat het juist was, maar toch…
Hierna sloeg het verdriet ongenadig toe. In de weken daarna gebeurde er zoveel dat het verdriet niet minder werd. Het sloeg verschillende keren om in een enorme kwaadheid. Twee weken later kon ik Ferdi pas mee naar huis nemen, tenminste in het vliegtuig mee naar Nederland. De tijd in Thailand en alle gebeurtenissen daar waren voor mij een goede periode om over het ergste verdriet heen te komen.

Verdriet en kwaadheid, ze horen bij elkaar. Ze wisselen elkaar af, het kan je ineens overvallen. Zelfs jaren nadat de gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Als iemand een dierbare verliest, dan wordt er al gauw gezegd: je leven gaat verder. In wezen wordt er gezegd: ‘Waarom heb je nog verdriet, het is al zo lang geleden.’
Het leven gaat inderdaad verder, maar je moet een nieuwe manier vinden om weer verder te kunnen gaan. Bij de één neemt dat een langere tijd in beslag dan bij de ander.

Verstandmatig weet je dat dit het beste is voor de persoon die overleden is. Of is het gevoelsmatig? En beleeft het verstand de verschillende stadia van rouw, te weten: radeloosheid, verdriet, ontkenning, woede, verdriet, opstandigheid en uiteindelijk rouwen en verdriet.
Mocht je iemand willen helpen met zijn of haar verdriet, laat de persoon met rust. Dit kun je doen door inderdaad de persoon alleen te laten. Of door te luisteren zonder advies te willen geven. Geen clichés, geen woorden van: het komt allemaal goed of iets dergelijks. Bij verdriet helpt ook dat je het niet ‘afpakt’. Door bijvoorbeeld je eigen zorgen te gaan vertellen. Hierdoor geef je aan dat degene die verdriet heeft er voor jou moet zijn. Je haalt de aandacht naar jezelf toe.
Het verdriet van de ander doet ons vaak aan ons eigen verdriet herinneren. Onbewust wil je daarom dat de ander niet meer verdrietig is, terwijl dit verdriet juist ervoor zorgt dat de ander het kan verwerken. Wees daarom niet te snel met troosten. Troosten is eigenlijk zeggen: ik kan je verdriet niet aanzien!

Verdriet: hoe ga je er mee om? Ieder doet dat op eigen wijze. Er is niet één speciale manier of misschien toch wel. De tijd laat zien dat er nog andere mogelijkheden voor je zijn. Concentreer je daar op, ga kijken wat er nog verder in je leven mogelijk is. Wat er is overgebleven, in plaats van te kijken wat is weggegaan. En vooral sta jezelf toe dat het overwinnen van verdriet tijd nodig heeft. Soms tientallen jaren of voor de rest van je leven. Het wordt echter steeds zachter, meer naar de achtergrond verschoven. Tenminste als je jezelf dat nieuwe leven geeft!

Veel wijsheid!

Heb je hier een vraag over? Stuur deze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord het in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’ te beluisteren bij Radio Merlijn !

Lieve groet,
Daisha

Wil je automatisch op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.