De berichten dat Hitler steeds meer land verovert in Europa dringt langzaam tot de mensen in Nederland door. De dreiging van de oorlog is al lange tijd te voelen, maar wordt niet echt serieus genomen. Het is 10 mei 1940 vroeg in de ochtend. Mijn moeder is jarig en wordt die dag 18 jaar. Al vroeg worden ze opgeschrikt door een dreigend onbekend geluid. Allen rennen naar buiten en zien dat het vliegtuigen zijn met een laag bromgeluid. De schrik slaat toe, zou het…?

1940-1949

Ik ga verder met dat je Ziel bewust de Tijdsperiode hier op aarde kiest om geboren te worden! Je Ziel kiest dat gezin en dat land om de leerervaringen op te doen in die bepaalde periode. Zo heeft elk decennium een eigen energie en eigen leerprocessen. Het land dat je kiest is aantrekkelijk vanwege de cultuur, maar ook hoe het zich economisch ontwikkelt gedurende je leven. Hierin wil je je ontwikkelen en als volwassene je zelf soms heropvoeden. Of juist een tegenwicht bieden tegen dat wat in de eerste jaren van je leven ‘normaal’ was. Kortom alles wat met je innerlijke ontwikkeling – Zielsontwikkeling – te maken heeft.

Jaren 40 – Tweede Wereldoorlog

Zonder enige waarschuwing zijn op 10 mei 1940 de Duitse troepen Nederland binnengevallen. De hele dag hoort men over de radio de verschrikkelijke berichten, Nederland is gecapituleerd! De angst slaat toe, maar doordat het de dagen daarna rustig blijft in Arnhem heeft men het gevoel dat het allemaal wel meevalt.
Totdat ze vier dagen later weer dat afschuwelijke geluid horen. Nu met meer vliegtuigen dan een paar dagen terug. Men dacht in eerste instantie dat de Duitse bommenwerpers naar Engeland vlogen om Engeland te veroveren. Niets is minder waar, men hoort al snel dat Rotterdam is platgebombardeerd. Waardoor ongeveer 80.000 mensen dakloos zijn geworden en een kleine duizend mensen gedood. De schrik slaat nu hevig toe, het is écht oorlog!

De meeste mensen die de oorlog en al zijn verschrikkingen hebben meegemaakt kunnen er nauwelijks over vertellen. Mijn vader, dolverliefd op mijn moeder, vond het vreselijk dat de avondklok was ingesteld. Het belette hem niet om toch naar de andere kant van Arnhem te gaan om mijn moeder op te zoeken. Diverse keren werd hij door de Duitsers achterna gezeten en meerdere keren is hij nauwelijks aan hun spervuur ontsnapt.

Verboden voor Joden

De ouders van mijn vader hadden een groentezaak in de binnenstad van Arnhem, de Beekstraat. De omgeving werd ook wel de Joodse wijk genoemd. Joodse mensen zijn van oorsprong handelaren en hadden dan ook veel winkels in de binnenstad van Arnhem. Al gauw werden deze winkels door de Duitsers geplunderd en de Joodse mensen afgevoerd. Men dacht dat ze te werk zouden worden gesteld in Duitsland, jaren later hoorden men pas de werkelijkheid. De vervolging van de Joden maakte mijn vader van dichtbij mee. Zijn Joodse vrienden heeft hij nooit meer teruggezien.
Overal zag je borden met ‘Verboden voor Joden’. De Duitsers wilden in Arnhem aparte getto’s voor de Joodse mensen creëren, maar zover kwam het niet. Eind 1942 waren alle Joodse mensen uit Arnhem gedeporteerd. Van de ruim 2200 Joden zijn er driekwart omgekomen in een vernietigingskamp.

De verschrikkingen die men in de oorlog meemaakt doen wat met je karakter. Mijn opa die bij een aanhouding door de Duitsers gespaard bleef, maar wel moest toekijken hoe zijn beste vriend en nog een paar mensen werden geëxecuteerd. De bombardementen, elke keer weer. Je wist nooit of jij als volgende gebombardeerd zou worden.
De evacuatie uit Arnhem, een dagenlange tocht van 170 kilometers, te voet naar Friesland met de hele (grote) familie – 28 mensen. Een tocht met mijn vader verborgen in de bok van de wagen die voortgetrokken werd door het paard. Mijn moeder, hoogzwanger, die de paarden moest mennen wat ze nog nooit had gedaan. Onderweg zien dat je onderdak kreeg voor de nacht en uiteraard voedsel en drinken.

Dit is slechts een hele kleine samenvatting van wat mijn ouders meemaakte. Je begrijpt dat voor iedere Nederlander gold: elke keer de angst dat jij de volgende zou zijn, vaak zonder een reden. De mensen die in het verzet waren zaten elke dag in spanning. Het verzet begon vrij onschuldig met pamfletten en spotliedjes, maar al gauw ging men onderduikplekken organiseren, werden aanvallen gepleegd, etc. etc.
Van rond de 9 miljoen Nederlanders zat 5% in het verzet, dat zijn ongeveer 450.000 mensen. In totaal zijn er ongeveer 250.000 mensen omgekomen, waarvan de helft Joodse mensen. 125.000 mensen uit het verzet hebben het niet overleefd.

De energie van de oorlog is overal en altijd te voelen!

De mensen die geboren zijn in de eerste helft van de jaren veertig zijn door de dagelijkse spanning opgegroeid met je aanpassen en het beste er van proberen te maken. Met voorzichtig zijn en de harmonie proberen te bewaren. Wanneer deze mensen later als volwassene met spanning te maken krijgen, kan dat leiden naar paniek en/of agressie. Ze kunnen slecht voor zichzelf opkomen en verbloemen dit door door te slaan naar egoïstisch gedrag.

Na 1945 wordt dat anders, dan worden de bouwers geboren. In het decennium van de jaren 40 zijn er twee groepen mensen geboren. De opstandelingen maar dan undercover zou je kunnen zeggen, angstig vaak. En de mensen die almaar werken om iets te kunnen opbouwen, de doorzetters.
De eerste groep zal je bijna nooit rechtstreeks vertellen wat hen niet zint, maar via onderhuidse opmerkingen krijg je wel kritiek. Vaak voorkomend uit angst, angst dat je hen niet serieus neemt. Advies ervaart men vaak als kritiek.

Mensen die geboren zijn aan het einde van de oorlog en het begin van de bevrijding vormen ook weer twee groepen. Het ligt er maar aan onder welke energie men geboren is. Het einde van de oorlog, nog steeds de dreigende angst, daarna de bevrijding. De laatsten zullen hun commentaar niet meer verpakken en kunnen heel kritisch zijn.

Grote tegenstellingen qua karakter

Het is een zeer tegengestelde energie of je in de eerste helft van 1945 bent geboren of in de tweede helft en in de jaren 1946/47. Denk aan: Mensje van Keulen juni 1946 schrijfster, Felix Meurders augustus 1946, Bennie Jolink september 1946 van Normaal, Paul Witteman oktober 1946, Uri Geller en uiteraard meer. Zij willen zaken in het daglicht zetten, ofwel aan de kaak stellen en dat op een bijzondere eigen wijze. Ze ‘pikken’ niets of bijna niets.

Als je vanaf 1947 bent geboren, ben je milder. Denk maar aan: Meatloaf, André van Duin, Ben Cramer, Ferry Maat, Eddy Becker, Patricia Paay, Hans Hillen, Nico de Haan – vogels, Hans Hillen CDA, etc. Het is luchtiger – meer plezier, humor is belangrijk. Maar hoe dan ook mensen geboren in de jaren 1946/47 hebben een groot doorzettingsvermogen. Bij wijze van spreken stoppen ze pas met werk als ze er bij neervallen.
Als je door ouders bent opgevoed welke in de jaren 40 zijn geboren is het goed om te kijken in welke periode van de jaren 40. Je ziet er is een groot verschil tussen zelfs de jaren.

Angstig, kritisch of optimist?

Ouders van begin 40 zullen voorzichtig zijn, soms zelfs paranoia. Je weet immers nooit waardoor of wanneer het fout kan gaan. Ze kunnen je advies geven om niet op de voorgrond te treden, alles achter de schermen te doen, want anders kun je er aangaan.
Dan in het midden komen de kritische mensen, die vaak lak aan alles hebben en het op hun eigen wijze doen. Dus vaak eigenwijs zijn en het beter weten dan jij.
Daarna komen de optimisten. Alles ziet er weer goed uit, Nederland wordt opgebouwd, maar dat gaat niet vanzelf. Je moet er wel hard voor werken. Genieten kan, maar dan beperkt.

De jaren 50 – 1950 t/m 1959

Nederland beleefde in de jaren vijftig een bijzondere periode. Na de Tweede Wereldoorlog kwam eerst een periode van herstel. Het land moest weer worden opgebouwd, hetgeen lukte met hulp uit onder andere de Verenigde Staten in de vorm van het Marshallplan. De mensen die ongeschonden dan wel geschonden uit de oorlog gekomen waren begonnen de toekomst weer met optimisme tegemoet te zien. Dit uitte zich onder andere in een geboortegolf. Waren er in 1945 nog ongeveer 9 miljoen Nederlanders, tien jaar later zijn er bijna 2,5 miljoen baby’s bijgekomen!

Aanleiding en verandering

Nederland had altijd op twee steunpilaren vertrouwd te midden van de grotere landen van Europa: neutraliteit en een koloniaal rijk (vooral Indonesië). Hitler en Soekarno hadden in de jaren veertig daar voorgoed een streep door gezet. Nederland was arm en wanhopig. Men geloofde nog vast aan ‘Indië verloren, rampspoed geboren’. Er waren wat ideeën over een Verenigd Europa, maar dat zou toch nooit werken, zo was de algemene teneur. Nederland was overbevolkt met onderhand 12 miljoen mensen en dus subsidieerde de regering iedereen die wilde emigreren naar Canada, Australië of Zuid-Afrika. Bijna een half miljoen vertrokken op volle schepen. Ook in mijn familie emigreerden enkele familieleden. Jaren later kwamen ze vanwege heimwee terug en moesten hier weer helemaal opnieuw beginnen.

Met de moed der wanhoop stortte men zich in de jaren 50 op hard werken, zuinig zijn en toch maar proberen of de Europese grenzen niet wat verder open konden voor de handel. Nederland werd dus lid van de EGKS (later EEG, nog later de Europese Unie). Tot ieders verbazing werkte deze politiek. Aan het eind van de jaren vijftig was Nederland hard op weg een rijk land te worden.

Vadertje Drees zette met zijn vooral sociale wetgeving een stempel op de Nederlandse samenleving. Dit maakte veel los, en verschafte vooral de ouderen veel meer vrijheid en onafhankelijkheid. De emancipatie die voor de oorlog was begonnen in progressieve kringen van arbeiders, waarbinnen het socialisme opkwam, kreeg een sterke impuls in de jaren vijftig en zestig. Ook stond de Watersnood van 1953 centraal, die niet alleen zorgde voor een verschrikkelijk verlies aan mensenlevens maar ook voor grote schade aan de veestapel, gebouwen en infrastructuur.

Het rollen patroon in de jaren 50

Ben je in de jaren 50 geboren dan heb je te maken gehad met de energie: er wordt voor je gezorgd, wees spaarzaam en werk hebben is een must. Het gezin was uitermate belangrijk, scheiden was taboe, zo ook geboortebeperking. De verkoop van de eerste condooms in het openbaar was verboden. Alleen in noodsituaties kon men deze, meestal op dokters recept, bij de apotheek kopen. De pil werd pas eind jaren 50 geïntroduceerd en ook weer alleen voor medisch gebruik.

Voor de vrouw was seksualiteit uitsluitend bedoeld om kinderen te krijgen. Er van genieten was not done en wanneer een vrouw daar veelvuldig behoefte aan had werd het beschouwd als een ziekte. Praten over seks of seksuele voorlichting geven kon niet, wat een verschil met de jaren 60!
Homoseksualiteit onder de 21 jaar was verboden. Homo’s werden vervolgd, gearresteerd of moesten door speciale technieken worden ‘genezen.’

Ongehuwd moederschap was schandelijk, dus trouwde je maar met iemand die voor je kon zorgen. Of je moest je kind afstaan en zo zijn er heel wat kinderen afgestaan.
De man was de kostwinner, de vrouw zorgde voor het gezin en moest thuis blijven voor de kinderen. De religies waren strikt gescheiden, het spreekwoord ‘Twee geloven op een kussen, daar slaapt de duivel tussen.’ werd streng gehandhaafd.

De ideeën over de opvoeding van kinderen van Dr. Benjamin Spock, een Amerikaanse kinderarts, bracht enige verlichting. Was het tot dan toe regels stellen, slaan en tucht, nu mocht je toch (een kleine beetje) je eigen gevoel volgen. Maar de opvoeding bleef over het algemeen streng, Je moest van het kleine zakgeld dat je kreeg ook nog sparen, want je wist maar nooit…
Je begrijpt al deze zaken hebben invloed op het karakter van de mensen die in de jaren 50 zijn geboren. Met name op het gebied van streng zijn voor jezelf. Op het gebied van intimiteit, op seksgebied, onderlinge communicatie en homoseksualiteit. Nauwelijks de eigen IK durven te volgen en je aanpassen aan wat de buitenwacht van je verwacht.
Een hele kluif om jezelf als volwassene op te voeden naar een vrij mens!

De volgende keer: Seksuele revolutie en welvaart… de jaren 1960 t/m 1979

Lieve groet,
Daisha

Deze serie begon met de interessante jaren 1900-1919
Om te vervolgen met de opstandige jaren 1920-1939 

P.s. Heb je hier vragen over? Stuur ze naar daisha@radiomerlijn.nl en ik beantwoord je vraag in mijn radioprogramma ‘Zielsverwanten’ te beluisteren bij Radio Merlijn !

Wil je automatisch op de hoogte blijven? Hier kun je je abonneren op mijn blogupdates.

Gedeeltelijk bron: Wikipedia

Het journaal van 10 mei 1940:  https://www.youtube.com/watch?v=rgioZgZpvKY